Celnicy powinni mieć emeryturę jak policjanci i inni mundurowi. Trzy artykuły ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy służb mundurowych są niezgodne z konstytucją - orzekł we wtorek Trybunał Konstytucyjny.

Chodzi o zakres, w jakim wśród osób uprawnionych do świadczeń emerytalnych pomijają funkcjonariuszy służby celnej. W pozostałym zakresie Trybunał umorzył postępowanie.

Wnioski do Trybunału w tej sprawie skierowała grupa posłów, Związek Zawodowy Celnicy.pl, Zrzeszenia Związków Zawodowych Służby Celnej Rzeczypospolitej Polskiej oraz Federacji Związków Zawodowych Służby Celnej.

Skarżący podnosili, że celnicy, choć są służbą mundurową, nie są objęci przywilejami, jakie mają np. policjanci czy pogranicznicy, a to narusza m.in. konstytucyjną zasadę równości. Według występującego w ich imieniu mec. Tomasza Zalasińskiego, wyrok oznacza, że ustawodawca będzie musiał wprowadzić do ustawy o emeryturach mundurowych funkcjonariuszy służby celnej.

- Organy państwowe muszą się wreszcie zdecydować, jakie zajmują stanowisko wobec funkcjonariuszy Służby Celnej. Nie może bowiem być tak, że jeżeli mówią o możliwości wprowadzania restrykcji, rygorów w służbie oraz ograniczeń w prawie swobód konstytucyjnych to stawiają Służbę Celną na równi z innymi służbami mundurowymi, a nawet pozwalają na ostrzejsze traktowanie, natomiast gdy formułują stanowisko odnośnie rekompensaty za te ograniczenia, wynikające z charakteru stosunku administracyjno-prawnego, stawiają funkcjonariuszy celnych na równi z osobami zatrudnionymi w ramach stosunku cywilno-prawnego i objętych Kodeksem pracy. Takie traktowanie jest nielogiczne, niesprawiedliwe i nie może się ostać w demokratycznym państwie prawa - przekonywał Sławomir Siwy, szef Związku Zawodowego Celnicy.pl.

Celnicy nie zostali objęci ochroną wynikającą z ustawy o emeryturach mundurowych lub ustawy o emeryturach pomostowych. Należą do powszechnego systemu emerytalnego, podczas gdy - jako należący do służby powszechnie uważanej za mundurową - powinni zostać objęci tymi korzystniejszymi zasadami. Pominięcie przez ustawodawcę funkcjonariuszy Służby Celnej przy zaliczaniu do odrębnego systemu emerytalnego właściwego dla służb mundurowych narusza - ich zdaniem - konstytucyjną zasadę równości i zakaz dyskryminacji, a także konstytucyjne zasady: ochrony zaufania do państwa i stanowionego przez nie prawa oraz sprawiedliwości społecznej.

Ich zdaniem państwo, które w nieuzasadniony sposób różnicuje, przez co dyskryminuje funkcjonariuszy Służby Celnej na tle funkcjonariuszy innych służb, nie budzi zaufania. Ponadto wnioskodawcy dowodzą, że rażąco niesprawiedliwe wydaje się określenie wieku emerytalnego funkcjonariuszy Służby Celnej na 67 lat, w sytuacji, gdy funkcjonariusze innych służb mundurowych przechodzą na emeryturę wcześniej.

- Służba Celna jest jedną ze służb mundurowych o bardzo istotnym znaczeniu dla państwa i jego funkcjonowania, której specyfika jest bardzo zbliżona do innych służb mundurowych - mówił w imieniu grupy posłów Jarosław Zieliński z PiS, przekonując, że celnikom najbliżej jest do Straży Granicznej, którą objęto specjalnym systemem emerytalnym.

W chwili obecnej funkcjonariusze Służby Celnej nie podlegają ochronie emerytalnej adekwatnej do zakresu ich obowiązków, obciążeń wynikających ze służby publicznej i można powiedzieć, że w tym zakresie charakter prawny Służby Celnej ewoluuje. W 2012 r. mieliśmy do czynienia ze zmianą ustawy o SC, która wprowadziła możliwość posługiwania się bronią palną. Nie dalej jak kilka tygodni temu mieliśmy kolejną nowelizację ustawy o SC, która ponownie dość istotnie ingeruje w prawa i wolności konstytucyjne funkcjonariuszy Służby Celnej, zakazując im np. posługiwania się prywatnymi środkami komunikacji elektronicznej (chodzi o telefony komórkowe) z uwagi na konieczność ochrony antykorupcyjnej. Zakres, "mundurowość" Służby Celnej rozwija się, natomiast za tym rozwojem niestety nie nadąża ochrona emerytalna - przekonywał też mec. Tomasz Zalasiński, reprezentujący celników.

Z argumentami tymi nie zgadzali się przedstawiciele Sejmu i Prokuratora Generalnego.

- Funkcjonariuszom Służby Celnej zostało zagwarantowane prawo do emerytury w systemie ubezpieczenia społecznego, choć nie na warunkach przyznawanych funkcjonariuszom innych służb mundurowych. Regulacja konstytucyjna akcentuje szeroką swobodę pozostawioną parlamentowi w zakresie prawa do zabezpieczenia społecznego. Do ustawodawcy należy więc wybór rozwiązań, które uważa za optymalne z punktu widzenia potrzeb obywateli oraz wymogów rozwoju gospodarczego kraju - mówił reprezentujący na rozprawie Sejm poseł Andrzej Dera z Klubu Parlamentarnego Sprawiedliwa Polska.

Jak podkreślał Dera, ustawodawca dąży raczej do zmniejszenia stopnia uprzywilejowania służb mundurowych wobec reszty obywateli, a nie do rozszerzania grup beneficjentów specjalnych systemów emerytalnych. Mówił on także o istotnych różnicach pomiędzy celnikami, a innymi służbami mundurowymi, zauważalnych w sferze ich obowiązków oraz uprawnień.

Podobne stanowisko zajął przedstawiciel Prokuratora Generalnego.

- Różnice w specyfice Służby Celnej i pozostałych służb mundurowych ujętych w ustawie o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy dają, zdaniem Prokuratora Generalnego, podstawę do objęcia tych formacji odmiennymi systemami emerytalnymi. Służba Celna nie stanowi formacji stricte militarnej, utworzonej w celu eliminacji fizycznego zagrożenia dla obywateli lub mienia - zaznaczył Stanisław Bończak z Prokuratury Generalnej.